مقدمه
واژه ها در تفهیم بسیاری از موضاعات تخصصی نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. در این مطلب قصد داریم شما را با مهمترین واژه های کاربردی در تولید علائم ایمنی آشنا نماییم. منبع ما برای تعریف این واژگان استاندارد ISO 17724:2003 می باشد. این استاندارد توسط کمیته ی فنی نشانه های گرافیکی (ISO/TC 145, Graphical symbols) تدوین شده است و هدف اصلی آن ارائه ی یک فرهنگ لغت مرجع جهت شناسایی و کاربرد بهتر علائم ایمنی است. ما سعی کردیم در تهیه ی این مطلب، شکل هایی را به متن استاندارد اضافه نماییم که فهم مطلب آسانتر گردد.
1) علامت ایمنی Safety sign
بر طبق استاندارد ISO 17724:2003 تعریف علایم ایمنی به شکل زیر می باشد:
علامت ایمنی (Safety Sign) علامتی است که یک پیام ایمنی کلی را منتقل می نماید.علایم ایمنی با ترکیب رنگ ها، اشکال هندسی و نمادهای گرافیگی، یک پیام ایمنی خاص را منتقل می کنند.
نکته 1) "ناحیه نوشته توضیحی" ممکن است جهت فهم بهتر "نماد گرافیکی"، به یک علامت ایمنی اضافه شود. آنچه که علامت ایمنی را تعریف می کند، فقط "نماد گرافیکی"، "رنگ ها" و "شکل هندسی" است. به عنوان مثال در شکل زیر، "نماد گرافیگی" یک شعله به رنگ مشکی و "شکل هندسی" یک مثلث با حاشیه مشکی و رنگ زرد است که هدف کلی این علامت یک پیام ایمنی خاص (= قابل اشتعال بودن) است.
پس تعریف علامت ایمنی به شکل زیر است:
علامت ایمنی (Safety Sign) با ترکیب رنگ ها، اشکال هندسی و نمادهای گرافیگی، یک پیام ایمنی خاص را منتقل می کنند.
تعریف علامت ایمنی به زبان انگلیسی مندرج در استاندارد ISO 17724:2003 به شکل زیر می باشد:
Safety sign
Sign which gives a general safety message, obtained by a combination of colour and geometric shape and which, by the addition of a graphical symbol, gives a particular safety message
نمونه های بیشتری از علائم ایمنی "با نوشته ی توضیحی" را می توانید از اینجا ببینید.
نمونه های بیشتری از علائم ایمنی "بدون نوشته ی توضیحی" را می توانید از اینجا ببینید.
حال اگر موافق باشید، "نماد گرافیکی" را تعریف کنیم:
2) نماد گرافیکی Graphical symbol
" شکل بصری محسوسی است که اطلاعات خاصی را بدون نیاز به دانستن زبان خاصی به انسان منقل می کند."
این جمله اندکی ثقیل و نامفهوم است! اجازه بدهید با یک مثال مطلب را واضح تر بیان کنیم:
شکل زیر یک "نماد گرافیکی" است:
این شکل را در هرجای دنیا به هرکسی نشان بدهید، احتمالا به شما خواهد گفت مفهوم این شکل "آتش" است. (اطلاعاتی در مورد آتش و یا آتش گرفتن) این شکل، غیر وابسته به زبان است (Independently of language). یعنی شما خواه در ایران، چین و یا امریکا باشید، فرقی نمی کند و معنی که از این علامت برداشت می شود، احتمالا "آتش و یا اشتعال " است.
اما واژه ی محسوس در ترجمه ی این واژه به معنی "قابل درک و قابل حس شدن" است. با نگاهی به اصل متن در استاندارد ISO 17724:2003 معنی "نماد گرافیکی" را می توانیم بهتر دریابیم:
graphical symbol
visually perceptible figure with a particular meaning used to transmit information independently of language
مشاهده ی بزرگترین مجموعه علائم ایمنی ایران
در پایان نظر شما را به نحوه ترجمه ی یکی از استانداردهای علائم ایمنی توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (ISIRI) جلب می کنم.
متاسفانه عدم توجه به انتخاب واژگان مناسب در تدوین استانداردهای ملی، فاجعه ی بالا را به بار می آورد! 